Auteurs: Elisabeth Krausmann; Ana Maria Cruz; Ernesto Salzano
De problematiek die tegenwoordig in stijgende lijn is, is deze van technische rampen die uitgelokt worden door voorafgaande natuurrampen of natuurlijke gebeurtenissen. Voorbeelden daarvan zijn vorst, hitte, droogte, regenval, overstromingen , aardbevingen, al dan niet gecombineerd in tsunami’s, blikseminslagen,…
In een uitgebreide introductie geven de auteurs een aantal voorbeelden van wat deze natuurfenomenen kunnen uitrichten. En dat is heel wat: gaande van stroompannes en leidingbreuken over vernieling van opslagtanks tot ontploffingen. Deze op hun beurt geven aanleiding tot een evacuatie van de medewerkers van het bedrijf, de omgeving, met of zonder dodentol, alsook een mogelijke enorme economische schade en het stilvallen van (delen van) de economische activiteit in een getroffen gebied. Het is dus niet voor niets dat de mens zich wil wapenen tegen de nog ergere domino-effecten van dergelijke gebeurtenissen. Daartoe bestudeert men tegenwoordig deze zogenaamde Natech gebeurtenissen. Om de wereld een beetje veiliger te kunnen maken.
Helaas zijn er geen twee Natech rampen hetzelfde. Hoewel het uitvoeren van risico assessments hiervoor vorderingen maakt, blijft het volgens de auteurs (voorlopig) een ondoenbare taak om de resultaten van risico assessments onderling te vergelijken. Dat maakt het moeilijk om te prioriteren. Toch zijn er enkele standaardwerken waarnaar de auteurs regelmatig verwijzen, naast vele andere zaken in hun omstandige literatuurlijsten, namelijk de zogenaamde purple book, red book, green book en yellow book van TNO. Maar wellicht van groter belang voor hun bespreking zijn de softwarepakketten RAPID-N, PANR, de methodes van TRAS 310 en TRAS 320, riskcurves alsook ARIPAR-GIS. Deze bevatten kwalitatieve, semi-kwantitatieve en kwantitatieve risico-assessment modules.
Na een aantal hoofdstukken waarin RAPID-N, ARIPAR-GIS en RISKCURVES geïllustreerd worden met bespreking van de resultaten, handelen twee hoofdstukken respectievelijk over structurele (technische) maatregelen en organisatie- (meer administratieve) maatregelen.
Een innovatief raamwerk, dat volgens de auteurs de moeite waard is, werd voorgesteld door IRGC en bestaat uit volgende vijf elementen:
- Risico-voorafgaandelijk assessment: een early warning en “framing” van het risico om het probleem te voorzien van een gestructureerde definitie. Of hoe het geframed is door de verschillende belanghebbenden en geïnteresseerde partijen, en hoe men dit het best kan behandelen.
- Risico-inschatting. Door het combineren van een wetenschappelijk risico-assessment (van het gevaar en de kans er op) gecombineerd met een systematisch ‘concern’ (bezorgdheden) assessment (van publieke bezorgdheden en percepties) om de basis van kennis te vormen voor het nemen van daarop volgende beslissingen.
- Karakterisatie en evaluatie: gebruik maken van wetenschappelijke gegevens en een doorgedreven begrijpen van de maatschappelijke waarden die getroffen worden door het risico om te bepalen of het risico aanvaardbaar is, tolereerbaar (al dan niet met een mitigeren van het risico als vereiste) of intolereerbaar (onaanvaardbaar).
- Risico management: alle acties en remedies die nodig zijn om een risico te vermijden, verminderen, delen of behouden.
- Risico communicatie: hoe belanghebbenden en geïnteresseerde partijen en de maatschappij het risico begrijpen en deelnemen in het risico-governance proces.
Het werk is m.i. een stuk “verplicht” leesvoer voor continuïteitsmanagers en risicomanagers van grote bedrijven die met grote industriële installaties belangrijk zijn voor de economische motor van een regio of land. Het vereist een gezonde portie boerenverstand, maar ook een voldoende kennis van proces engineering om de verhaallijnen te vatten. Daarnaast is een open blik op een brede waaier van wetenschappen, technische en niet-technische, en op de maatschappij, nodig om het belang van dit werk juist te kunnen inschatten.
